Studiekringen houden mensen betrokken bij elkaar en bij de samenleving. Zij zorgen ervoor dat ouderen geestelijk in beweging blijven en zich persoonlijk verder kunnen ontwikkelen. Het is een zinvolle en actieve methode die op natuurlijke wijze eenzaamheid voorkomt.

Beeldende grafiek laat opbrengst zien van 5 jaar verspreiding studiekringen.

Het aantal Studiekringen groeit flink! In de afgelopen vijf jaar is het aantal studiekringen50plus in Nederland meer dan verdrievoudigd. En dit alles dankzij de tomeloze inzet van al die vrijwilligers in het Platform Studiekringen50plus en een flinke financiële impuls van Fonds Nuts Ohra in 2016 en het OranjeFonds in 2018. We hebben de resultaten aangegeven in een beeldende grafiek. Hierin is te lezen hoeveel 50-plussers deelnemen aan een studiekring, waar in Nederland studiekringen opgestart zijn, de meerwaarde van de studiekringen voor de deelnemers en vele andere leuke feitjes (gegevens van oktober 2021).

infographic Studiekringen 2021

Onderzoeksrapportage NIVEL

Ervaren effecten van studiekringen & toegankelijkheid van studiekringen voor deelnemers met een fysieke beperking

Daniëlle Jansen van het Nivel heeft onderzoek gedaan naar de ervaringen van studiekringleden met en zonder fysieke beperking bij de studiekringen.

Zowel geïnterviewde deelnemers met als zonder fysieke beperkingen ervaren positieve effecten van studiekringdeelname. Deze effecten zijn divers en voor iedere deelnemer anders. Genoemde ervaren effecten zijn: bredere blik en geestelijke verrijking, kennisverdieping, meer betrokkenheid bij de samenleving en actualiteit, een meer kritische houding, sociale contacten, (weer) ergens bij horen én persoonlijke ontwikkeling, waaronder toename van vaardigheden die relevant zijn voor het functioneren van de studiekringen, zoals presentatievaardigheden.

Deelnemers en begeleiders geven aan dat juist voor deelnemers met een beperking het belangrijk is dat aan een aantal voorwaarden wordt voldaan: een veilige sfeer, voldoende deelnemers die een bijdrage leveren, een toegankelijke locatie, duidelijkheid over hoe rekening gehouden kan worden met beperkingen, beperkingen bespreekbaar maken, en het betrekken van tijdelijk afwezige deelnemers. Bij het werven van nieuwe deelnemers is realistische beeldvorming en verwachtingenmanagement belangrijk.

De resultaten van het rapport kunnen tevens relevant zijn voor andere groepsactiviteiten die voor én door senioren georganiseerd worden. De voorwaarden voor succesvolle deelname van mensen met een fysieke beperking, zoals een veilige sfeer en een toegankelijke locatie, spelen ook daar.

Het hele NIVEL-rapport kun je hier downloaden.

Verder vind je hier een korte presentatie van ‘Wat nodig is voor een succesvolle deelname voor mensen met een fysieke beperking’. Daarnaast vind je hier nog een klein ‘Overzicht van de ervaren effecten van deelname aan een studiekring’.

 

Onderzoeksrapportage effecten studiekringen

(de heer M. de Greef, extern onderzoeker aan de Universiteit Maastricht en Professor Leereffecten Laagopgeleiden & Laaggeletterden aan de Vrije Universiteit Brussel. Is tevens ambassadeur van Studiekringen50plus)

Samenvattend zou geconcludeerd kunnen worden, dat het effect van de studiekring groot is, met name op het gebied van internalisatie en connectie. Een groot deel van de mensen komt uit een isolementspositie, verbetert haar contacten met de omgeving en wordt actiever in de eigen woon- en leefomgeving. Dat is nu net de doelstelling van de studiekring, dat het voorkomt dat mensen in een isolementspositie terecht komen en mensen juist stimuleert om naast de studiekring zelf actiever te worden en een goede plek te behouden of te verkrijgen in het dagelijks leven.

Klik hier voor het lezen van deze rapportage.

 

Wat is een studiekring?

In een Studiekring komt een groep ouderen (10 tot 15 deelnemers) regelmatig bij elkaar om een (gezamenlijk) gekozen (actueel) onderwerp met elkaar te bespreken. Hier komen twee belangrijke elementen voor ouderen bij elkaar: blijven leren in een sociale groep.

De basis van een Studiekring is ‘zelf doen’. De groep is autonoom: kiest zelf een voorzitter (liefst roulerend voorzitterschap), bepaalt welke onderwerpen besproken worden en bepaalt zelf de randvoorwaarden.

Zo is een studiekring een activiteit in het proces van een ‘Leven Lang Leren’, die zich afspeelt in een community die zorg draagt voor elkaar. Het is een laagdrempelige, sociale en gezellige activiteit gericht op verrijking en persoonlijke ontwikkeling voor alle ouderen, ongeacht achtergrond of beperking.

Betekenis Studiekring voor de deelnemers

Een quote van een deelnemer als antwoord op de vraag: “Wat betekent de studiekring voor u?”:

“De ontmoeting met anderen. Het bespreken van allerlei onderwerpen. Het bij de tijd blijven. Vriendschap en belangstelling voor elkaar. Deel blijven van een gemeenschap. Dat betekent de Studiekring voor mij.”

Uit deze quote blijkt duidelijk dat het twee elementen zijn die het succes van de studiekring uitmaken: het cognitieve element (bespreken van allerlei onderwerpen, bij de tijd blijven) en het sociale element (ontmoeting met anderen, vriendschap en belangstelling voor elkaar, deel uitmaken van een gemeenschap)

Het initiatief voor het opstarten van een kring kan liggen bij de ouderen zelf, maar bibliotheken, welzijns- en ook zorginstellingen en niet te vergeten gemeenten zijn duidelijk potentiële partners bij het stimuleren en opzetten van studiekringen.

Kosten

Het Platform Studiekringen50Plus kan je helpen met het opstarten van een studiekring. Wij bieden je informatie en PR-materiaal, (folders, flyers, posters), ondersteuning bij de start van een studiekring, presentatiemateriaal en deelname van maximaal twee medewerkers aan de train-de-begeleider training en coaching op de werkplek  om studiekringen op te starten en verder te begeleiden. Bovendien stellen ervaren studiekringleden zichzelf beschikbaar om een nieuwe studiekring te begeleiden bij de opstart (drie bijeenkomsten).

Wij vragen hiervoor een eenmalig bedrag van €500. Hiervoor kunnen wij weer andere studiekringen helpen opstarten en ons PR materiaal actueel houden.

Bibliotheek en Welzijnsorganisatie

Deze twee organisaties komen dus duidelijk in beeld bij de wijze waarop de studiekringen onder de aandacht worden gebracht van potentiële deelnemers. Het onder de aandacht brengen van de studiekringen bij nieuwe deelnemers (werving en toeleiding) loopt vaak via de bibliotheek (accent op het cognitieve  aspect: Leven Lang Leren, informatieschatkamer) of via een welzijnsorganisatie (accent op het sociale aspect: via Welzijn Ouderen, sociale wijkteams, …).

Lees hier: 10 tips voor bibliotheekmedewerkers

 

Gemeente

Maar… idealiter stuurt zeker ook een gemeente aan op het formeren van studiekringen. Want juist een gemeente heeft er belang bij dat haar ouderen zo lang mogelijk en zo gezond mogelijk zelfstandig deel blijven uitmaken van de participatiemaatschappij.

 

Folder voor Professionals      

Kijk voor de folder voor professionals over een studiekring bij:   PR materiaal